نقد فیلم - علفزار

نقد فیلم : جشنواره فیلم فجر

علفزار

فیلم های درام دادگاهی که در هالیوود سابقه طولانی دارد، در سینمای ما نیز دست کم از دهه هفتاد آغاز شد. منظور از درام های دادگاهی فیلم هایی است که موضوع داستان با دادگاه، قضاوت و مسائل قضایی گره خورده است. پیشبرد داستان معطوف بهفراز و فرودها واتفاقاتی است که در فضای دادگاه و یا تصمیمات وکیل و قاضی گرفته می شود.

در چند سال اخیر درام های دادگاهی ما که در هالیوود با عنوان LEGAL MOVIE یا LAW MOVIE شناخته می شود، بیشتر از آنکه بخواهد داستان و ماجرایی جذاب را به پیش ببرد به سمت کشتی گرفتن با موضوعات فقهی و قضایی می رفت و آنها را برای مخاطب مسأله می کرد؛ شکلی کاملاً ضد مخاطبکه عموماً هم مورد توجه قرار نمی گرفت. این رویه پوسیده و خسته کننده که بعضاً به خاطر عدم اطلاعات درست قضایی و فقهی عوامل دچار مسائل زیادی هم می شد، با فیلم <<علفزار>> به بعد و قبل از خود تقسیم می شود.

<<علفزار>> ساخته کاظم دانشی، دارای درامی جذاب و قهرمانی است که ضمن اشاره به معضلات و مسائل موجود چه در حیطه خود دادگاه -اشاره به رانت و فساد درون آن- و یا میان بخشی از مردم، قهرمان شجاع و جسوری دارد که در مقابل فساد می ایستد. هرچه تا قبل از این فساد یک طرفه در سینما بود و هیچ فردی که بتواند همت آن را داشته باشد تا در مقابل فساد ایستادگی کند وجود نداشت، امیرحسین شفیعی با بازی خوب پژمان جمشیدی، این تابوی فرسوده و شبه روشنفکری را شکاند.

البته دوربین فیلم بعد از گذشت نیمی از زمان،مدام در حیاط و میان شاکیان و باقی در حال پرسه می شود. البته باید ما از حرف های در گوشی و خلوت های آنان باخبر شویم تا آسیب میان خانواده شهردار و متهمین را بشناسیم. آسیب هایی که بر اساس اتفاقات واقعی رخ داده و دردناک است و سینما این قابلیت را دارد تا این معضل و نتایج آن را برای هر دو بخش از جامعه -یکی طبقه مرفه بی درد و دیگری قشر آسیب پذیرحاشیه شهری- بیان کند. هر دو به سهم خود در این معضل شریک اند یکی بی بند و باری در دامش انداخته و دیگری گستاخی و حسرت. این دو مفهوم به صراحت بیان نمی شوند و اگر هم اشاراتی به آن می شود ضمنی است تا مخاطب خود به نتایج اخلاقی برسد. برعکس فیلم های پیش از این که تا این مفاهیم تلخ را در رخ مخاطب نترکاند دست بردار نبود و همین دست فرمان مخاطب را به اسم رویارویی با واقعیتآزار می داد.

از نکته در حال روایت دور نشویم؛ علت این پرسه زنی دوربین بیشتر به کمرنگ شدن نقش عروس خانواده شهردار با بازی سارا بهرامی است. او به عنوان نقش اصلی زن باید در روند ماجرا نقش بیشتری داشته باشد و اگرچه به عنوان نخ اصلی روایت حس می شود اما نباید نقش آفرینی اش در حاشیه برود. این حاشیه رفتن باعث می شود که روایت فیلم تا حدی مخدوش شودالبته تدوین تا حدی این خلأ را جبران کرده و داستان فیلم از دست نمی رود.

ماجرای دو زن و مرد معتاد در این میان بیشتر برای جلوه بخشی به قهرمان است. شفیعی در مورد پرونده باغ، نمی تواند به هیچ کس اعتماد کند و همه چیز باید دقیق بررسی شود. پرونده شوخی بردار نیست خصوصاً آنکه شهردار فاسد نیز بازپرس صریح را تحریک کرده که هرطور شده تا انتهای این پرونده را عادلانه و به دور از هرگونه قضاوت شخصی و رانتی پیش ببرد. برای همین اخلاق او تند و جدی است و با کسی شوخی ندارداگرچه همین روند او نیز برای اعتراف گرفتن از متهمین است. بنابراین داستان دختر و پسر معتاد به نظر می رسد که برای نشان دادن وجهه اخلاقی و انسانی این بازپرس باشد تا شکل حقیقی او در فیلم نشان داده شود.

آنچه که فیلم کم دارد جهان است. جهانی که بازپرس در درگیری با سرمنشأ فساد در اداره خود داشته باشد. دادستان این دادگاهظرفیت لازم برای بدمن را دارد اما گویا این بد بودن مرزی دارد که به آن چندان نزدیک نمی شود و همین باعث می شود که قهرمان جسور ما با تمام جذابیتش نتواند آن قدر بزرگ شود که در یک جهان قرار بگیرد. البته او کار بزرگی می کند اما شاید انتظار از دادستان با آن رویه و اخلاق خودپسندانه و منفعت طلبانه اش برای وجهه منفی بیشتر از این باشد.قهرمان دادگاهی درون سیستم باید رفتار قبیحانه امثال دادستان و شهردار را به رخ آنان بکشاند.

در هر حال دیکته نانوشته غلط ندارد و کاظم دانشی در اولین کار خود با تهیه کنندگی بهرام رادان فیلمی را ساخته که هم مخاطب پسند است و هم برای خواص جامعه حرف هایی دارد.

بعدتر در ایام اکران عمومی فیلم، درباره وجوه دیگر فیلم می توان صحبت کرد. البته یک سؤال باید اینجا پاسخ داده شود و آن اینکه وجه تسمیه<<علفزار>> که در پوستر فیلم به آن اشاره شده است چیست؟!

محمدباقر صنیعی منش

www.parsbarg.com

درخت زندگی - نقد فیلم مستند: سرزمین عسل

ساخت سریال حضرت معصومه سلام الله علیها

فیلم محمد رسول الله (ص) مجید مجیدی

فیلم محمد (ص) مجیدی

ادامه ساخت سریال سلمان فارسی در اوج کرونا

مراسم اختتامیه چهلمین جشنواره فیلم فجر و اهدای جوایز

مراسم اختتامیه چهلمین جشنواره فیلم فجر و اهدای جوایز