نقد فیلم - جشنواره فیلم فجر 1400
بی مادر و دسته دختران
نقد فیلم  های جشنواره فجر | سادگی در برابر پیچیدگی: بی مادر و دسته دختران

"بی مادر" فقدان یک نکته بدیهی دیگر را نیز برای ما یادآوری می کند و آن نقطه نتیجه گیری است. "دسته دختران" هم در یک هدف خلاصه می شود و آن رساندن مهمات و کمک به خط است.

"بی مادر" یک فیلم کوتاه معمولی است که نتوانسته در قامت یک فیلم بلند کار کند. فیلم بلند موماتی می خواهد که بی مادر فاقد آنهاست. اگر فیلم کوتاه می تواند براساس پتانسیل یک موقعیت ساخته و پرداخته شود و حاوی یک یا دو حادثه در آن موقعیت باشد؛ اما فیلم بلند باید این حوادث و گره ها را گسترش داده و شخصیت ها را در راستای آن تعریف، در اصل اجبار قرار دهد و آنها را در آزمون و خطا بگذارد.

دقیقاً عناصری که بی مادر ندارد. موقعیت اصلی بی مادر در واقع بحث رحم اجاره ای در قبال یک عمل کلیوی است. این معاوضه و معامله، تمام خاصیت فیلم است در صورتی که فیلم باید به درون شخصیت ها بلغزد و این لغزش و طرح مسئله لایه به لایه هر کدام از شخصیت ها که نباید بی نسبت به شغل و درگیری عاطفی شان باشد، به کلیشه ای ترین شکل ممکن برگزار می شود و به همین دلیل است که موقعیت را در چهارچوب پرداختی به مثابه و اندازه فیلم کوتاه نگه می دارد.

فیلم , سینمای ایران , جشنواره فیلم فجر ,

اگر در ایده پردازی داستانی و سیر حرکتی یک شخصیت فقیر تنها این مسئله مدنظرمان باشد که او محتاج پول است، شخصیت و موقعیت مان با سَر زمین می خورد چون این ایده اگر همراه با روند خلاقه یا انگیزه فرعی نباشد همان کلیشه تکراری فقیر و غنی را رقم می زند. نکته ای که بی مادر به شدت دچار آن است. فیلم به جای اینکه رابطه و انگیزه آنها را بسازد به مضمون می پردازد.

به جای اینکه پی او وی داشته باشد یا دیدگاه ناظری که شخصیت ها را منظم و درگیرکننده بسط بدهد، سعی می کند بر مسئله فقیر و غنی تأکید کرده و کیفیت داستان پردازی را نزول دهد. بیایید ظریف تر به این نزول کیفیت داستانی بپردازیم. درام پیش بینی شده درام شکست خورده است. اگر لحظه ای مخاطب این مسئله را پیش بینی کند که حرکت بعدی و حتی نهایی کاراکتر چیست در واقع درام هیچ روند خلاقه و مضمون تازه ای را ارائه نداده است.

فیلم , سینمای ایران , جشنواره فیلم فجر ,

همان طور که درباره شخصیت پژمان جمشیدی به عنوان برادر کسی که رحم را اجاره داده است، همین پیش بینی انجام و ارائه می شود. این پیش بینی درباره درگیری عاطفی دکتر و مه روز نیز اتفاق می افتد؛ همان طور که درباره حسادت زن دکتر با بازی میترا حجار و باقی حوادث. این پیش بینی ها در نتیجه یک مسابقه میان مخاطبان باهوش یا منتقدان زبر دست نیست، بلکه بحث بدیهیات ترسیم و شکل گیری یک داستان است و مربوط به مراجعه مخاطب به داستان هایی این چنینی است که پیش از این به آنها برخورده و آنها را به شکلی شابلونی و قالبیشنیده است.

بی مادر فقدان یک نکته بدیهی دیگر را نیز برای ما یادآوری می کند و آن نقطه نتیجه گیری است. نقطه ای که در آن تحول شخصیت یا چرخش آن یا اصلاً انسجام تصمیم گیری اش و اصرارش بر انگیزه ای که داشته باید مستدل و قابل قبول باشد. باید بنا بر شناسنامه ای که فیلمساز از کاراکتر برای ما ساخته است، بتوانیم قبول کنیم که اکت نهایی باید این گونه انجام می گرفت. در بی مادر اما اکت نهایی فاقد استدلال است و در دنباله تصمیم گیری و احوالات شخصیت محوری داستان نیست.

فیلم , سینمای ایران , جشنواره فیلم فجر ,

دسته دختران

دسته دختران نه سمفونی پایداری و مقاومت است و نه رجوع و پرداخت به مبارزین. دسته دختران سمفونی خمپاره هاست. و چیزی غیر از آن نیست. چرا خمپاره ها نقش اساسی را در فیلم بازی می کنند؟! چون کاراکترها و جغرافیایی که در آن قرار دارند را نمی شناسیم. این شناخت مربوط به حافظه تاریخی من مخاطب نباید باشد بلکه باید در لایه های شخصیت پردازی فیلمنامه و اجرا موجود باشد، نشانه گذاریو ارائه شود. و در فیلم جنگی، که قرار است مقاومت به تصویر کشیده شود، باید دشمنی را ببینیم یا حس کنیم که بتوانیم ایستادگی و شجاعت را بستاییم.

و الا قرارگیری در ناکجاآبادی که پر است از خمپاره ها، نه جنگ می سازد و نه ستایش برانگیز است. کاراکترها آن قدر فاقد شناسنامه و ارائه درست اند که ما بیشتر به تیپ کاراکتری بازیگران ارجاع داده می شویم. در واقع شاهد بازیگران هستیم و نه نقش ها. نیکی کریمی هرگز نمی تواند از تیپ ارائه و اجرای خود عبور کند و باقی بازیگران همچون پانته آ پناهی ها نزدیک به دیگر کاراکترهایی که ارائه داده اند ایستاده اند، همچون کاراکتر ننه فیلم نفس.

فیلم , سینمای ایران , جشنواره فیلم فجر ,

و این دقیقا ارجاع مخاطب به حافظه تاریخی فیلم هایی است که دیده و کارگردان نتوانسته تا مخاطب را از این ذهنیت عبور دهد و او را با شخصیتی جدید مواجه کند. چه بسا این مواجهه باید در موقعیتی که کارگردان می سازد صورت گیرد، یعنی موقعیتی که ترسیم جغرافیا، دشمن، انگیزه، هدف و بسیاری دیگر از عناصر بدیهی در آن تعریف شده و مشخص شود.

فیلم در حدود دقیقه 40 است که به انگیزه محوری کاراکترها می پردازد و مفهومی به عنوان دسته را برای ما معنی می کند، انگیزه بردن مهمات به خط. اما 30 دقیقه بعد این انگیزه را دنبال می کند و در این 30 دقیقه هیچ ماجرایی در روند رسیدن به این هدف تعریف و تشریح نمی شود، بلکه ما با موقعیت های فرعی، اضافی و قابل حذف رو در رو هستیم که مربوط به کاراکترهاست و هیچ باب تازه ای در نسبت کاراکتر و هدفشان باز نمی کند و ابعادی تازه نمی شکافد.

فیلم در یک هدف خلاصه می شود و آن رساندن مهمات و کمک به خط است. که این هدف در بسیاری از زمان های فیلم ناپدید می شود و به جایش اتفاق و حادثه و خمپاره ها در برابر دیدگانمان قرار می گیرد.

فیلمی که منیر قیدی ساخته است، فیلمی است که می خواهد جلوه های ویژه را به رخ بکشد، نه داستان دارد و نه شخصیت. نه ایران می سازد و نه جنگ. و نه ارتباط بین مخاطب می سازد با اتفاقات و آدم ها و نه هیچ چیز دیگر. جلوه های صوتی و تصویری است که حتی تبدیل به بازی کامپیوتری و سرگرم کننده هم نمی شود.

سیدسعید هاشم زاده

www.parsbarg.com

درخت زندگی - نقد فیلم مستند: سرزمین عسل

ساخت سریال حضرت معصومه سلام الله علیها

فیلم محمد رسول الله (ص) مجید مجیدی

فیلم محمد (ص) مجیدی

ادامه ساخت سریال سلمان فارسی در اوج کرونا

مراسم اختتامیه چهلمین جشنواره فیلم فجر و اهدای جوایز

مراسم اختتامیه چهلمین جشنواره فیلم فجر و اهدای جوایز

فیلم ,یک ,ها ,شخصیت ,بی ,کند ,بی مادر ,است که ,و نه ,دسته دختران ,شود و

مشخصات

آخرین ارسال ها

آخرین جستجو ها

اخبار گیم و سینما مهدی طارمی به الغرافه قطر پیوست!!!! از من بپرسید! دانلود رایگان آموزش هک و رات اندروید و ویندوز لونه تا اردی-بهشت خدمات پخش تراکت و آگهي تبلبغاتي pareparvazz golbragibc